Δεδομένης της δύσκολης συγκυρίας και της κρίσης που δημιούργησε η πανδημία, καθώς και της ανάγκης για βιώσιμη έξοδο και επανεκκίνηση της οικονομίας, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο νέος νόμος 4864/2021 για την επιτάχυνση των στρατηγικών επενδύσεων. Σύμφωνα με το νόμο λοιπόν, η Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.), αποφασίσει πλέον μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών -από την περιέλευση του εισηγητικού φακέλου στη Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων- για τον χαρακτηρισμό ή μη της επενδυτικής πρότασης ως στρατηγικής, καθώς και για το κόστος υλοποίησης, τις δημιουργούμενες θέσεις απασχόλησης και τα χορηγούμενα κίνητρα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, το γεγονός ότι με τον εν λόγω νόμο επιχειρείται η λύση χρόνιων προβλημάτων που σχετίζονται ευθέως ανάλογα με τη δυσκολία προσέλκυσης νέων επενδυτών, αλλά και την αδυναμία ταχείας και αποτελεσματικής διοικητικής διαχείρισης ιδιωτικών και στρατηγικών επενδύσεων. Με λίγα λόγια, θέλουμε να περάσουμε από την αποθάρρυνση δυνητικών επενδυτών στην ενθάρρυνσή τους, υποσχόμενοι γρήγορες διαδικασίες και σχετικά κίνητρα. Τελικός στόχος; Να καταστεί η χώρα μας ένας σύγχρονος επενδυτικός κόμβος και στόχος!
Η καταλυτική σημασία των στρατηγικών επενδύσεων
Όπως ο ίδιος ο όρος υποδηλώνει, Στρατηγικές Επενδύσεις είναι οι επενδύσεις οι οποίες ωφελούν σε πολλαπλά επίπεδα τόσο την εθνική, όσο και την τοπική οικονομία και κοινωνία. Είναι προϋπόθεση για την ίδια την ανάπτυξη και την πρόοδο μιας χώρας, γι’ αυτό και αποτελούν σταθερά κομμάτι της οικονομικής πολιτικής και στρατηγικής της. Συνήθως δε, στρέφονται σε κατηγορίες και οικονομικούς τομείς όπως: εκσυγχρονισμός υποδομών, κατασκευών και δικτύων, βιομηχανία, ενέργεια, τουρισμός, επικοινωνίες, υγεία, εταιρίες τεχνοβλαστοί, υψηλής τεχνολογία και καινοτομία, πολιτισμός, πρωτογενής τομέας και υπηρεσίες τριτογενούς τομέα.
Βασικά σημεία του νέου Νόμου
Ποια είναι όμως τα βασικά σημεία του νέου νόμου, ως προς τις προϋποθέσεις, τους τομείς και την αξιολόγηση μιας επένδυσης ως στρατηγικής;
1. Για τον χαρακτηρισμό μιας επένδυσης ως στρατηγικής, η Δ.Ε.Σ.Ε. λαμβάνει υπόψη κριτήρια όπως:
- η οικονομική βιωσιμότητα και η χρηματοοικονομική επάρκεια της προτεινόμενης επένδυσης, καθώς και η φερεγγυότητα του επενδυτή
- η προστασία του περιβάλλοντος και η εξοικονόμηση ενέργειας, με στόχο την επίτευξη χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος και την υιοθέτηση πρακτικών κυκλικής οικονομίας
- η αύξηση και διατήρηση με βιώσιμο τρόπο της απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της απασχόλησης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού
- η ουσιώδης τόνωση της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας, καθώς και της εξαγωγικής δραστηριότητας της χώρας
- η συμβατότητα της επένδυσης σε σχέση με το φυσικό, οικιστικό και κοινωνικοοικονομικό υποσύστημα
- οι περιβαλλοντικές, χωροταξικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του σχεδίου ή της επένδυσης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
2. Για την οικονομική βιωσιμότητα και τη χρηματοοικονομική επάρκεια της επενδυτικής πρότασης, εξετάζονται στοιχεία όπως:
α) Η ύπαρξη τραπεζικής χρηματοδότησης,
β) η οικονομική κατάσταση του φορέα επένδυσης μέσω ισολογισμών ή αποσπασμάτων ισολογισμών
γ) το συνολικό ύψος του κύκλου εργασιών του φορέα επένδυσης ή ο κύκλος εργασιών του στον τομέα δραστηριοτήτων του αντικειμένου της επενδυτικής πρότασης για τις τρεις (3) τελευταίες οικονομικές χρήσεις κατ’ ανώτατο όριο
δ) η δέσμευση τρίτων να υποστηρίξουν τον φορέα επένδυσης κατά την εκτέλεση του αντικειμένου της σύμβασης ή να συμμετάσχουν στη χρηματοδότησή του (comfort letter), ενώ σε περίπτωση επενδυτικών ή άλλων ταμείων (funds), η προσκόμιση επιστολών επάρκειας κεφαλαίων (proof of funds) από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα κράτους μέλους της ΕΕ, ή τρίτης χώρας μέλους του Ο.Ο.Σ.Α.
ε) η πιστοληπτική ικανότητα του φορέα επένδυσης, μέσω βεβαίωσης διεθνούς ή εγχώριου οργανισμού αξιολόγησης, στ) η τεκμηρίωση της εμπειρίας του φορέα της επένδυσης από αντίστοιχα έργα.
3. Η παρακολούθηση της διαδικασίας υλοποίησης κάθε εγκεκριμένης από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.) επενδυτικής πρότασης, ανατίθεται στη Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
4. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι με το νόμο αυτό, εισάγονται για πρώτη φορά κίνητρα κεφαλαιακής μορφής, σε συγκεκριμένες κατηγορίες, όπως πχ στις Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας, καθώς και σε νέες κατηγορίες επενδύσεων, όπως η αγροδιατροφή, η τεχνητή νοημοσύνη, η διαχείριση απορριμμάτων, η ρομποτική, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, τα επιχειρηματικά πάρκα και τα IPCEI Projects (Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος – Important Projects of Common European Interest).
Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας και η κομβική συγκυρία
Όπως ανέφερα ακριβώς πιο πάνω, ο νόμος περιλαμβάνει και κομμάτι που ενισχύει τις «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας». Είναι σπουδαίας σημασίας, γιατί συμβάλουν στον εκσυγχρονισμού και το αειφόρο μέλλον της χώρας. Προωθούν την πράσινη οικονομία, την καινοτομία, την τεχνολογία, την οικονομία χαμηλού ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος, πχ ηλεκτροπαραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), συστήματα παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου, εγκαταστάσεις θαλάσσιων αιολικών ή πλωτών φωτοβολταϊκών πάρκων και γενικότερα επενδύσεις που ενισχύουν ξεκάθαρα την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο.
Καταληκτικά, ο νόμος 4864/2021, πέρα από την ανάγκη ρύθμισης σε ενιαίο κείμενο θεμάτων στρατηγικών επενδύσεων, αλλά και επιτάχυνσης διεκπεραίωσης σχεδίων τους, έρχεται να καταστήσει την Ελλάδα ελκυστική, καλλιεργώντας έδαφος για βιώσιμες επενδύσεις, πράσινη οικονομία και φυσικά, θέσεις εργασίας. Τέτοια νομοθετήματα και κάθε αντίστοιχη πρωτοβουλία, είναι και θα είναι πάντα στη σωστή κατεύθυνση, αφού μπορούν να αποτελέσουν ανάχωμα σε κρίσεις και να προσφέρουν ανάσα και μέλλον στην οικονομία και την κοινωνία μας.
