Τελικά τι γίνεται σήμερα με τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τι φέρνει το 2023;
Οι οφειλέτες έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους σε έναν διακανονισμό που θα τους επιτρέπει να εξυπηρετήσουν παλαιές οφειλές με την ευεργετική εφαρμογή του κουρέματος και των πολλών δόσεων, όπως υποσχέθηκε ο νόμος 4738/2020 για τον εξωδικαστικό. Έτσι θα έχουν την ικανότητα σύμφωνα με τα εισοδήματα τους, να εξυπηρετούν και τις νέες οφειλές, αλλά και τις ανάγκες τις καθημερινής τους διαβίωσης, ενώ ταυτόχρονα είναι και το μοναδικό εργαλείο που εξασφαλίζει τη φερεγγυότητα και την πρόληψη από πλειστηριασμούς. Όμως, αν αναλογιστούμε το πλήθος των οριστικών αποφάσεων για την υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό, είναι ελάχιστες οι υποθέσεις που έχουν τελεσφορήσει σε σχέση με όσες έχουν υποβληθεί. Ως εκ τούτου, αποδεικνύεται δυστυχώς η ανεπάρκεια του. Γι’ αυτό και προκειμένου να καταστεί πραγματικό εργαλείο διευκόλυνσης, ωφελιμότητας και αποκατάστασης της φερεγγυότητας των οφειλετών, έχουν κατατεθεί υπομνήματα, ώστε με νέες διορθώσεις και μέσω διατάξεων, να αποκατασταθεί η εξυπηρέτηση του σκοπού του μηχανισμού.
Το πρόβλημα με τους παλαιότερους διακανονισμούς
Σύμφωνα με τον νόμο, δεν μπορούν να υπαχθούν στο μηχανισμό οι οφειλές που είχαν διακανονιστεί με προηγούμενους δικαστικούς διακανονισμούς, όπως με τους νόμους 4469/2017, 3869/2010 ή 4605/2019, οι οποίοι είτε δεν τηρήθηκαν εξ αρχής, είτε εξέπεσαν από τα πρώτα κιόλας τους βήματα. Το πρόβλημα που έχει ανακύψει, εντοπίζεται στο ότι ουδέποτε οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις έχουν εμφανιστεί ή ενταχθεί στις πλατφόρμες οφειλών, ή τα στοιχεία που διαθέτει το δημόσιο όπως Ε.Φ.Κ.Α., Κ.Ε.Α.Ο., Δ.Ο.Υ. Σαν αποτέλεσμα, μόνο με εσωτερική πληροφόρηση γίνεται γνωστή τέτοια πληροφορία στην ΕΓΔΙΧ και σε κανέναν άλλο. Καθίσταται λοιπόν τελικά τροχοπέδη, αφού για το μεγαλύτερο ποσοστό των οφειλών που είχε ενταχθεί σε προηγούμενους διακανονισμούς -ακόμη και εάν εξέπεσαν από την πρώτη στιγμή- θα έπρεπε να έχει υπάρξει παραίτηση από τους οφειλέτες, πριν μπουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Καθώς δηλαδή δεν υπήρχε σχετική πρόβλεψη, η μοναδική περίπτωση να υπαχθούν οι σχετικές οφειλές εντός του εξωδικαστικού, είναι να έχει προηγηθεί παραίτηση. Όντας όμως δικαστικές αποφάσεις, ούτε οι οφειλέτες γνωρίζουν πως να κάνουν την παραίτηση, ούτε οι δικηγόροι ενημερώνουν σχετικά, ούτε σχετική πρόβλεψη σε πεδίο του εξωδικαστικού υπάρχει πριν γίνει η σχετική αίτηση για υπαγωγή σε αυτόν. Επιπρόσθετα, εάν κάποιος έχει υπαχθεί σε προηγούμενο διακανονισμό ρύθμισης και έχει εκπέσει, που σημαίνει ότι έχει ακυρωθεί, είναι φύση αδύνατον να παραιτηθεί από ακυρωμένη σύμβαση διακανονισμού οφειλής, αφού στην ουσία δεν υπάρχει.
Ο αλγόριθμος και οι αναμορφώσεις
Ένα δεύτερο τεράστιο θέμα, είναι ότι ο αλγόριθμος του μηχανισμού, λαμβάνει υπόψιν του το αποτέλεσμα της φορολογικής δήλωσης μετά των αναμορφώσεων, τις οποίες μεταφράζει ως κέρδος ή αύξηση εισοδήματος. Οι αναμορφώσεις μπορεί να αφορούν δαπάνες που δεν εκπίπτουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές που δεν εξυπηρετήθηκαν όπως προβλέψεις κλπ. Όλα αυτά όμως, δεν είναι εισόδημα που προστίθεται στα κέρδη ή τα έσοδα, αφού δεν μεταφράζονται σε ποσό που μπορεί να αποδοθεί προς εξυπηρέτηση των οφειλών, αλλά λογιστικές τακτοποιήσεις για την ορθή αποτύπωση των εγγραφών ή δαπανών που δεν εκπίπτουν φορολογικά. Έτσι, ακόμη και εάν η εκάστοτε εταιρεία δεν δύναται να εξυπηρετήσει τις οφειλές της, αδυνατεί να υπαχθεί στην εξωδικαστική τακτοποίηση οφειλών, λόγω αύξησης κερδών, παρόλο που το EBITA αποδεικνύει την οικονομική δυσφορία της επιχείρησης. Τέλος, οι οφειλές που αφορούν εταιρείες οι οποίες έχουν προβεί σε διακοπή της δραστηριότητάς τους, δεν έχει προβλεφθεί να μεταφέρονται στα φυσικά πρόσωπα που αποτελούσαν την εταιρεία που έχει παύσει, οι οποίοι ήταν υπόχρεοι ως διαχειριστές ή σε πρόσωπα που ευθύνονται για τις οφειλές, όπως ομόρρυθμοι εταίροι κλπ.
Ο εξωδικαστικός διακανονισμός λοιπόν, σε κάθε περίπτωση, δεν εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε και που είναι η αποκατάσταση της φερεγγυότητας των οφειλετών που θέλουν να διακανονίσουν, αλλά αδυνατούν να υπαχθούν. Έτσι, κατόπιν αιτημάτων και υπομνημάτων, προσβλέποντας σε μια δίκαιη αποκατάσταση των διαδικασιών και τελικά για την εξυπηρέτηση του σκοπού του εξωδικαστικού μηχανισμού, εξετάζονται τα παραπάνω δεδομένα προς επίλυση τους. Στόχος, είναι φυσικά η αποκατάσταση της φερεγγυότητας των οφειλετών, η ομαλή λειτουργία της υπαγωγής σε διακανονισμό και τελικά η χρήση του ως εργαλείο για την προστασία από τους πλειστηριασμούς και την πρόληψη για την εξομάλυνση της λειτουργίας εταιρειών, που αδυνατούν οικονομικά να ανταποκριθούν στο σύνολο των παρελθοντικών οφειλών τους και των νέων που δημιουργούνται, με την παράλληλη επίτευξη της ικανοποίησης των βιοτικών αναγκών της οικογένειας. Αξίζει εδώ να σημειωθεί επίσης, ότι συζητείται σοβαρά και το ενδεχόμενο της επιστροφής των 120 δόσεων για μια τελευταία φορά, ακριβώς λόγω των δυσκολιών υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό.
Αναμένουμε με ενδιαφέρον και σύντομα τις διορθωτικές ενέργειες από την ΕΓΔΙΧ και το Υπουργείο Οικονομικών, ώστε να λειτουργήσουν στην πράξη αυτά που υποσχέθηκαν, αλλά και να παρέχουν το δικαίωμα ρύθμισης οφειλων σε 120 δόσεις, μέχρι τουλάχιστον να επιτευχθεί η πλήρης εξομάλυνση της διαδικασίας του εξωδικαστικού.
Της Ειρήνης Τσεσμελή, Tax Partner της CPA
