Το μέλλον του ψηφιακού νομίσματος ευρώ
Της Ειρήνης Τσεσμελή, Οικονομική Σύμβουλος – Λογίστρια, CPA
Έχει γίνει πολύ συζήτηση για τα ψηφιακά νομίσματα τα τελευταία χρόνια. Επειδή η ψηφιοποίηση και οι νέες τεχνολογίες έχουν εισέλθει στην καθημερινή ζωή όλων των πολιτών και ήδη χρησιμοποιούνται τα ιδιωτικά ψηφιακά μέσα πληρωμών για τις συναλλαγές μας, η ΕΕ βρίσκεται προ της τελικής ευθείας για την ευρεία χρήση ψηφιακής μορφής νομίσματος, πλήρως ανταλλάξιμο και ενιαίο σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τα παραστατικά νομίσματα. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020, η επιτροπή της ΕΕ υποστήριξε την ανάδυση ανταγωνιστικών πανευρωπαϊκών λύσεων πληρωμών και τη διερεύνηση του ψηφιακού ευρώ ως πιθανού συμπληρώματος των μετρητών σε ευρώ, που θα παρέχεται μαζί με ιδιωτικά ψηφιακά μέσα πληρωμής. Άλλωστε το ψηφιακό νόμισμα θα είναι το μέσο συναλλαγών σε παγκόσμια εμβέλεια, είτε λέγεται ψηφιακό ευρώ είτε με οποιαδήποτε άλλη ψηφιακή μορφή νομίσματος, με ανταλλάξιμη και συναλλακτική αξία.
Η χρήση των ψηφιακών νομισμάτων αποτελεί μια εύχρηστη μορφή χρήματος, προσαρμοσμένη στην ψηφιακή εποχή. Επειδή τα κρυπτονομίσματα (stablecoins) είναι πλέον ένα σταθερό κρυπτοστοιχείο που καλύπτεται από εγγυήσεις παραστατικού νομίσματος ή χαρτοφυλακίου ρευστών περιουσιακών στοιχείων για τη σταθεροποίηση της αγοραίας αξίας του, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τη νέα ψηφιοποίηση του νομίσματος και την εξασφάλιση της ομαλής χρηματοοικονομικής ένταξης και τη διασφάλιση των συναλλαγών ορίζοντας το κανονιστικό πλαίσιο για το ψηφιακό νόμισμα, το οποίο θα καλείται «ψηφιακό ευρώ».
Σύμφωνα με την τελική διάταξη COM(2023) 366 final άρθρα 4-6 προβλέπει ότι το χρήμα κεντρικής τράπεζας που εκδίδεται για λιανική χρήση, και όχι μόνο τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα, θα πρέπει να θεωρούνται «χρηματικά ποσά» κατά την έννοια της εν λόγω οδηγίας. Επίσης, λαμβάνεται υπόψιν το πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2015/849 -847 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με τα στοιχεία που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών που θα πρέπει να εφαρμόζεται όσον αφορά το ψηφιακό νόμισμα. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που έχουν συσταθεί σε κράτη μέλη θα μπορούν να διανέμουν το ψηφιακό ευρώ, με την επιφύλαξη της εποπτείας και των καθεστώτων κυρώσεων των κρατών μελών που δεν χρησιμοποιούν το ευρώ ως νόμισμα.
Η ανάπτυξη του ψηφιακού νομίσματος θα συμβάλει σε υψηλό επίπεδο στην καινοτομία, θα διευκολύνει τις πληρωμές και θα αυξήσει τον ανταγωνισμό σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της ακεραιότητας της ενιαίας αγοράς. Ως εκ τούτου, όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που έχουν συσταθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να είναι σε θέση να διανέμουν υπηρεσίες πληρωμών με ψηφιακό ευρώ υπό τους ίδιους όρους σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένα στα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, καθώς και σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που άνοιξαν λογαριασμό σε ψηφιακό ευρώ κατά τον χρόνο που διέμεναν ή ήταν εγκατεστημένα στα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, αλλά δεν διαμένουν πλέον ή δεν είναι εγκατεστημένα σε αυτά τα κράτη μέλη, καθώς και σε επισκέπτες στη ζώνη του ευρώ. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που έχουν συσταθεί σε κράτη μέλη και που δεν έχουν νόμισμα το ευρώ θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να διανέμουν το ψηφιακό ευρώ σε κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που διαμένει ή είναι εγκατεστημένο σε κράτη μέλη που δεν έχουν νόμισμα το ευρώ και σε άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή σε τρίτες χώρες υπό τους όρους που καθορίζονται στον κανονισμό ΕΕ.
Στην πρόταση του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη θέσπιση του ψηφιακού νομίσματος COM(2023) 369 final 28.06.2023 έχει συμπεριληφθεί το νομικό πλαίσιο καθώς και η πολιτική για τη διασφάλιση της συνοχής μεταξύ των δύο μορφών χρήματος, δηλαδή της παραστατικής και ψηφιακής μορφής. Δηλαδή, το ψηφιακό νόμισμα θα έχει τις ίδιες αξίες και διαλειτουργικότητα στις συναλλαγές με τη διαφορά τη διαχείριση και τη διασφάλιση των ειδικών τεχνολογικών και ψηφιακών δεδομένων. Σε κάθε περίπτωση τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα αντιμετωπίζουν το ψηφιακό νόμισμα ισοδύναμα με το παραστατικό και θα παρέχουν υπηρεσίες προσαρμοσμένες στα νέα δεδομένα της ψηφιοποίησης του χρήματος. Οι συναλλαγές θα πραγματοποιούνται ελεύθερα όπως στα παραστατικά νομίσματα, σε συνάρτηση με το πλαίσιο της Βιομηχανίας 4.0 και τις πληρωμές στο αποκεντρωμένο διαδίκτυο (web3). Παράλληλα, θα ισχύσουν οι ίδιοι κανόνες για την προστασία των δεδομένων, λαμβανομένου υπόψιν τη ψηφιακή διασφάλιση σε επίπεδο θεμιτού ανταγωνισμού, την προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της παροχής EL 10 EL πιστώσεων προστασία της ιδιωτικής ζωής και ιχνηλασιμότητας, καθώς και της υποστήριξης της διεθνούς χρήσης με παράλληλο μετριασμό των κινδύνων για τις χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ. Σύμφωνα με τα αρ. 22 και 24 το ψηφιακό ευρώ θα εφαρμοστεί με τρόπο ώστε να είναι πλήρως ανταλλάξιμο. Θα λειτουργήσει παράλληλα με το παραστατικό νόμισμα και σε σχέση με τις συναλλαγές σε τρίτες χώρες θα μετατρέπεται σε αξίες ευρώ, ενώ οι τράπεζες, κατόπιν ελέγχου, διαπίστωσαν ότι ούτε οι διατραπεζικές συναλλαγές, ούτε οι ισολογισμοί τους, επηρεάζονται αρνητικά με την χρήση ψηφιακών νομισμάτων. Επιπρόσθετα, αναμένεται να εξοικονομηθούν πόροι από την χρήση ψηφιακού νομίσματος σε σχέση με το παραστατικό νόμισμα, ενώ εχει παρατηρηθεί τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική η συρρίκνωση των συναλλαγών με παραστατικό νόμισμα. Τέλος, έχει ήδη ξεκινήσει η λειτουργία ειδικής πλατφόρμας EU Digital Finance Platform, η οποία βρίσκεται στην 2η φάση του project και αφορά νέες ψηφιακές λύσεις, σύνθετη εποπτεία σε δεδομένα και εκπαίδευση σε νέα προϊόντα Artificial Intelligence.
