Το υπουργείο Οικονομικών κατόπιν της έκδοσης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας MiCA (Market in Crypto-Assets / REGULATION (EU) 2023/1114 31/5/2023) για τα κρυπτονομίσματα και την υιοθέτηση τους, συστάθηκε με Φ.Ε.Κ. B’ 1372/29-02-24 Ομάδα Εργασίας για τον Καθορισμό Πλαισίου Φορολόγησης & Ελέγχου των Κρυπτονομισμάτων & Ψηφιακών Περιουσιακών Στοιχείων (Digital Assets) στην οποία είμαι τακτικό μέλος.
Το κρυπτονόμισμα είναι ένα είδος ψηφιακού ή εικονικού νομίσματος που χρησιμοποιεί κρυπτογραφία για ασφάλεια. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά νομίσματα που εκδίδονται από κυβερνήσεις, τα κρυπτονομίσματα λειτουργούν σε αποκεντρωμένα δίκτυα βασισμένα στην τεχνολογία Blockchain – ένα διανεμημένο μητρώο εγγραφής και κατοχής κρυπτονομισμάτων, που επιβάλλεται από ένα δίκτυο υπολογιστών.
Επιπλέον, ζητείται από το Υπουργείο Οικονομικών και από τη συσταθείσα επιτροπή να μελετήσει τα stablecoins, τα οποία είναι μια εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση για τους νομοθέτες. Από τη μία, τυχόν άρση των εμποδίων χρησιμοποίησής τους ανοίγει τον δρόμο για την παράκαμψη των τραπεζών ως μηχανισμούς πληρωμών. Από την άλλη, έχουν γίνει σημαντικοί αγοραστές αμερικανικών κρατικών ομολόγων, στηρίζοντας το δολάριο σε μια εποχή που συμβαίνουν γεωπολιτικές εξελίξεις.
Θεσπίζει ενιαίους κανόνες για εκδότες κρυπτοστοιχείων που μέχρι τώρα δεν έχουν ρυθμιστεί από άλλες πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και για παρόχους υπηρεσιών που σχετίζονται με τέτοιου είδους κρυπτοστοιχεία (παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων).
Οι κανόνες καλύπτουν:
- τις απαιτήσεις διαφάνειας και δημοσιοποίησης για την έκδοση κρυπτοστοιχείων, τη δημόσια προσφορά τους και την εισαγωγή τους προς διαπραγμάτευση σε πλατφόρμα διαπραγμάτευσης κρυπτοστοιχείων
- την αδειοδότηση και την εποπτεία των παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων και των εκδοτών μαρκών με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία και των εκδοτών μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος·
- τη λειτουργία, την οργάνωση και τη διακυβέρνησή των εκδοτών και των παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων·
- την προστασία των κατόχων κρυπτοστοιχείων και των πελατών υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων·
- μέτρα για την πρόληψη της κατάχρησης προνομιακών πληροφοριών, της παράνομης δημοσιοποίησης προνομιακών πληροφοριών και της χειραγώγησης της αγοράς.
Η επιτροπή θα επικεντρωθεί σε 3 βασικές κατηγορίες κρυπτοστοιχείων:
- MONEY TOKENS
Μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος (κρυπτοστοιχεία που σταθεροποιούν την αξία τους σε σχέση με ένα επίσημο νόμισμα)
- ASSET-REFERENCED TOKENS
Μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία (κρυπτοστοιχεία που σταθεροποιούν την αξία τους σε σχέση με άλλα περιουσιακά στοιχεία ή ομάδα περιουσιακών στοιχείων)
- OTHER CRYPTOCURRENCIES
Κρυπτοστοιχεία εκτός μαρκών με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία και μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος.
Βασικός στόχος είναι να δημιουργηθεί το κανονιστικό πλαίσιο από πλευράς χρηματιστηρίου και αντίστοιχα από πλευράς φορολογικής αντιμετώπισης. Άλλωστε δεν μπορεί να δημιουργηθεί το ψηφιακό ευρώ (digital euro) αν πρώτιστα δεν πλαισιωθούν τα κρυπτονομίσματα διότι μετά θα δημιουργηθούν μεγάλοι κραδασμοί στις συναλλαγές.
Η φορολογική πολιτική της Ελλάδας στρέφεται προς την ενσωμάτωση των Κρυπτονομισμάτων στο επίσημο φορολογικό σύστημα, αντιμετωπίζοντας την ανάγκη για μια πιο ολοκληρωμένη ρύθμιση των ψηφιακών συναλλαγών και επενδύσεων. Μετά από χρόνια αβεβαιότητας, τα κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin αναγνωρίζονται ως επενδυτικά προϊόντα, υποβάλλοντας τα κέρδη από αυτά σε φορολόγηση υπεραξίας, στη περίπτωση που θα θεωρηθεί επενδυτικό αγαθό. Στην περίπτωση της συναλλακτικής αγοράς τα κρυπτονομίσματα θεωρούνται νομισματικά στοιχεία και πρέπει να αντιμετωπισθούν με διαφορετικό τρόπο.
Οι αλλαγές αυτές αντανακλούν την ευρύτερη τάση που ακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση για πιο αυστηρό έλεγχο σε ψηφιακές οικονομικές δραστηριότητες, προσπαθώντας να μειώσει τη φοροδιαφυγή και να αυξήσει τα δημόσια έσοδα. Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η θέσπιση μιας ειδικής επιτροπής η οποία θα συνεδριάζει τακτικά για τη ρύθμιση και τον έλεγχο της φορολογίας των κρυπτονομισμάτων.
Από την άλλη πλευρά, οι φορολογούμενοι αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις. Η εφαρμογή της φορολογίας στα κρυπτονομίσματα δεν είναι απλή υπόθεση λόγω της υψηλής μεταβλητότητας και της συχνά αδιαφανούς φύσης των συναλλαγών. Μια μεγάλη αβεβαιότητα παραμένει για το πώς θα γίνεται η αξιολόγηση της αξίας των κρυπτονομισμάτων κατά τη στιγμή της συναλλαγής, ενώ οι φορολογούμενοι ανησυχούν για την πιθανότητα να υποστούν υπερβολική φορολόγηση ή να χρεωθούν με φόρους από προηγούμενα έτη, έως και από το 2024.
Καθώς η κυβέρνηση και οι φορολογούμενοι προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες φορολογικές πραγματικότητες που φέρνουν τα κρυπτονομίσματα, η εστίαση πρέπει να βρίσκεται στην εκπαίδευση και στη διαφάνεια. Για την κυβέρνηση, αυτό σημαίνει τη δημιουργία κατανοητών και προσβάσιμων οδηγιών για τους φορολογούμενους σχετικά με το πώς να δηλώνουν τις συναλλαγές τους με κρυπτονομίσματα, καθώς και την ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου για την αποφυγή φοροδιαφυγής. Από την πλευρά των φορολογούμενων, είναι κρίσιμο να ενημερώνονται και να κατανοούν πλήρως τις νομικές τους υποχρεώσεις, να συνεργάζονται με φοροτεχνικούς ή ειδικούς σε κρυπτονομίσματα και να ακολουθούν τη νομοθεσία για την αποφυγή πιθανών προστίμων. Με την ταχεία εξέλιξη της ψηφιακής οικονομίας, η συνεχής εκπαίδευση και προσαρμογή θα είναι κλειδιά για την επιτυχία τόσο των φορολογικών αρχών όσο και των πολιτών στο νέο αυτό οικονομικό τοπίο.
Ενώ οι επίσημες αλλαγές προβλέπεται να εφαρμοστούν από το 2025, οι συζητήσεις συνεχίζονται και οι τελικές αποφάσεις μπορεί να επηρεάσουν ακόμα και τις τρέχουσες συναλλαγές. Το κλίμα είναι έντονο και η κοινωνία των κρυπτονομισμάτων παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, προσπαθώντας να προσαρμοστεί σε έναν εξελισσόμενο φορολογικό τοπίο.
