Μετά την υπογραφή της επιχειρηματικής σύμβασης μεταξύ ΥΠΟΙΚ και ΕΕ, την πρωτοβουλία και δυναμική υλοποίησης του χρηματοδοτικού προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) έχει πια η χώρα μας, βασιζόμενη στα καλά αντανακλαστικά και τις ταχείες διαδικασίες που θα εφαρμόσει. Σήμερα λοιπόν και αφού το υπουργείο εξασφάλισε για τις σχετικές χρηματοδοτήσεις συμβάσεις συμμετοχής χρηματοπιστωτικών οργανισμών, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), καθώς και ελληνικών εμπορικών τραπεζών και ειδικότερα της Εθνικής, Alpha Bank, Πειραιώς, Eurobank, Optima Bank και Παγκρήτιας, περιμένουμε να εκταμιευθεί η πρώτη δόση του Ταμείου, ύψους σχεδόν 4 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η χρονική συγκυρία είναι άκρως κομβική και σημαντική, καθώς οι πόροι μπορούν να αξιοποιηθούν σαν αντιστάθμισμα στην κρίση που διέπει την ελληνική οικονομία, λόγω της πανδημίας μέχρι πρότινος και πλέον δυστυχώς, λόγω της ενεργειακής κρίσης, της ακρίβειας και του πολέμου.
Σημειώνεται, ότι η Ελλάδα πρέπει να υποβάλει εκθέσεις προόδου τέσσερις φορές το χρόνο: οι πρώτες δύο αφορούν τη συνολική πρόοδο του προγράμματος, ενώ οι άλλες δύο αφορούν την πρόοδο των λεγόμενων οροσήμων σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που έχουν προσδιοριστεί. Μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά επενδυτικά ορόσημα είναι πχ ο ψηφιακός μετασχηματισμός των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η «πράσινη» ανάπτυξη, η ενθάρρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η αναβάθμιση της κεφαλαιαγοράς και της ΑΑΔΕ, έργα υποδομών, δράσεις καταπολέμησης του λαθρεμπορίου κα. Μέχρι το τέλος του προγράμματος, δηλαδή ως τον Αύγουστο του 2026, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί 68 μεταρρυθμίσεις.
Ποσοστά χρηματοδότησης και ο ρόλος των τραπεζών
Όπως ίσως γνωρίζετε, τα δάνεια του ΤΑΑ συγχρηματοδοτούν ιδιωτικές επενδύσεις εταιρειών κάθε μεγέθους σε βαθμό 50% του κόστους κάθε επενδυτικού σχεδίου, σε συνδυασμό με δανειακά κεφάλαια τραπεζικών ιδρυμάτων και τα οποία θα καλύπτουν τουλάχιστον το 30%. Η ιδιωτική συμμετοχή στη συνέχεια, θα έρχεται να καλύψει τουλάχιστον το υπολειπόμενο 20%. Η διαδικασία είναι η εξής: η τράπεζα συλλέγει και αξιολογεί τις επενδυτικές προτάσεις από τους επίδοξους επενδυτές. Σε όσες επενδύσεις εγκρίνονται, προσθέτει τη δική της χρηματοδότηση, ενώ παράλληλα ενημερώνει το ΥΠΟΙΚ για την επιλεξιμότητα της επένδυσης, ώστε να κινηθεί η διαδικασία καταβολής χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο υποψήφιος επενδυτής τέλος, συμπληρώνει με το δικό του ποσοστό συμμετοχής το συνολικό προϋπολογισμό της επένδυσης. Μάλιστα, τα δάνεια του Ταμείου θα περνούν σε δόσεις μέσα από τις τράπεζες, που πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει οι τελευταίες να έχουν διαθέσει τουλάχιστον το 70% των όσων έλαβαν, για να λάβουν το επόμενο ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση βέβαια για να εγκριθεί μία επένδυση, είναι να προάγει έναν από τους παρακάτω στρατηγικούς άξονες δράσης, δηλαδή την πράσινη ανάπτυξη, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την εξωστρέφεια, την καινοτομία, αλλά και τη δημιουργία μεγαλύτερων και πιο ανταγωνιστικών επιχειρηματικών σχημάτων μέσα από συγχωνεύσεις, εξαγορές και συνεργασίες.
Ποιοι θα είναι οι αξιολογητές του προγράμματος και τι θα ελέγχουν;
Με απόφαση του ΥΠΟΙΚ έχει εκδοθεί δημόσια πρόσκληση για τη δημιουργία Καταλόγου – Μητρώου Αξιολογητών των Επενδυτικών Σχεδίων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», μέσα στο οποίο υπάγονται και τα εν λόγω προγράμματα του ΤΑΑ. Οι αξιολογητές θα έχουν τον εξής ρόλο: να συνεργάζονται με τα πιστωτικά ιδρύματα και τους φορείς των επενδυτικών σχεδίων, για να ελέγχουν την απαρέγκλιτη συμβατότητα των σχεδίων με τις τεθείσες προϋποθέσεις χρηματοδότησης.
Η πρόσκληση ορίζει πιο συγκεκριμένα, ότι στον πρωτοβάθμιο έλεγχο των Δράσεων και Έργων του ΤΑΑ, η διαδικασία εφαρμόζεται από Ανεξάρτητους Ελεγκτές, Ορκωτούς Λογιστές και Ελεγκτικές Εταιρίες. Τι καλούνται όμως οι παραπάνω να πιστοποιήσουν; Ο σκοπός της ελεγκτικής διαδικασίας αφορά στη βεβαίωση
- της ορθής εκτέλεσης των δράσεων και έργων του ΤΑΑ, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, το εθνικό και το ενωσιακό δίκαιο
- της ικανοποιητικής επίτευξης των εγκεκριμένων Οροσήμων και Στόχων
- της μη ανάσχεσης ήδη επιτευχθέντων Οροσήμων και Στόχων του ελεγχόμενου έργου
- της πρόληψης της απάτης και της διαφθοράς
- της μη σύγκρουσης συμφερόντων
- της μη διπλής χρηματοδότησης της ίδιας δαπάνης των δράσεων και των έργων του ΤΑΑ από άλλο Ταμείο ή Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- της συμμόρφωσης των δράσεων και έργων με την αρχή της Μη Πρόκλησης Σημαντικής Βλάβης
- της συμβατότητας των επενδυτικών σχεδίων με τους απαράβατους Κλιματικούς και Ψηφιακούς Στόχους, βάσει του Κανονισμού.
Και το κυριότερο: οι αξιολογητές ελέγχουν ότι η επένδυση είναι τόσο κερδοφόρα, όσο και βιώσιμη, αφού το πλεονέκτημα του πολύ χαμηλού επιτοκίου των δανείων, συνδέεται ευθέως με τον όρο να είναι διαπιστωμένα βιώσιμες οι επενδύσεις! Ο πιο απαραίτητος και ουσιαστικός όρος στην όλη διαδικασία θα λέγαμε, γιατί εγγυάται ότι κάθε χρηματοδότηση βασίζεται σε ασφαλή κριτήρια, ένα σταθερό άλλωστε και μη εξαιρετέο χρηματοοικονομικό ζητούμενο.
